Xử lý vi phạm xây dựng trái phép – Quy định chi tiết

Trong thực tế, tình trạng vi phạm xây dựng diễn ra khá phổ biến, đặc biệt ở các đô thị lớn. Đây là hành vi xây dựng công trình không phép, sai phép hoặc sai quy hoạch. Vậy pháp luật quy định xử lý vi phạm xây dựng như thế nào, mức phạt ra sao và người dân cần lưu ý điều gì? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có quyền xác minh năng lực hành vi dân sự của bên ký kết không?

1. Thế nào là vi phạm xây dựng?

Theo quy định pháp luật, vi phạm xây dựng là hành vi xây dựng công trình không đúng quy hoạch, sai giấy phép hoặc không có giấy phép khi thuộc trường hợp bắt buộc phải xin cấp phép. Một số dạng phổ biến gồm:

✅ Xây dựng không có giấy phép
✅ Xây dựng sai nội dung giấy phép (quy mô, chiều cao, công năng)
✅ Xây dựng lấn chiếm đất công, đất quy hoạch
✅ Xây dựng trên đất nông nghiệp, đất không được phép xây dựng

📌 Ví dụ: Ông A xây thêm 2 tầng nhà so với giấy phép được cấp. Đây là hành vi vi phạm xây dựng sai phép.

2. Căn cứ pháp lý về xử lý vi phạm xây dựng

Pháp luật hiện hành quy định về xử lý vi phạm xây dựng trong:

• Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi bổ sung năm 2020)

• Nghị định 16/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng

>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ có hỗ trợ toàn bộ quy trình pháp lý theo Luật Đất đai không?

Theo đó, cơ quan có thẩm quyền có thể áp dụng biện pháp xử phạt hành chính, buộc tháo dỡ hoặc khắc phục hậu quả.

3. Mức xử phạt vi phạm xây dựng trái phép

3.1 Phạt tiền đối với hành vi xây dựng không phép

💰 Theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP, mức phạt đối với xây dựng không phép dao động:

• Từ 60 triệu đến 80 triệu đồng: Xây dựng nhà ở riêng lẻ tại đô thị không có giấy phép.

• Từ 300 triệu đến 1 tỷ đồng: Xây dựng công trình quy mô lớn không phép.

📌 Ví dụ: Bà B tự ý xây nhà trên đất thổ cư nhưng không xin giấy phép, bị UBND phường lập biên bản và phạt 70 triệu đồng.

>>> Xem thêm: Phí công chứng hợp đồng, giao dịch dân sự được tính theo căn cứ pháp luật nào?

3.2 Phạt tiền đối với hành vi xây dựng sai phép

• Từ 30 triệu đến 50 triệu đồng: Xây sai giấy phép nhà ở riêng lẻ.

• Từ 80 triệu đến 120 triệu đồng: Xây sai phép công trình quy mô lớn.

Trong một số trường hợp, nếu có thể điều chỉnh giấy phép và phù hợp quy hoạch, chủ đầu tư được tạo điều kiện để bổ sung thủ tục thay vì tháo dỡ.

3.3 Biện pháp bổ sung

⚖️ Ngoài phạt tiền, cơ quan chức năng có thể áp dụng:

• Buộc tháo dỡ phần xây dựng sai phép, không phép

• Khôi phục tình trạng đất ban đầu

• Ngừng thi công công trình

📌 Ví dụ: Một công trình karaoke tại Hà Nội xây vượt 4 tầng so với giấy phép, bị xử phạt 200 triệu đồng và buộc tháo dỡ phần vượt.

>>> Xem thêm: Trình tự, thủ tục pháp lý để xin giấy phép xây dựng nhà ở mới nhất ra sao?

4. Thủ tục xử lý vi phạm xây dựng

Quy trình xử lý thường gồm:

1️⃣ Cơ quan chức năng phát hiện hoặc nhận phản ánh về hành vi vi phạm
2️⃣ Tiến hành kiểm tra, lập biên bản vi phạm
3️⃣ Ban hành quyết định xử phạt hành chính
4️⃣ Yêu cầu chủ đầu tư khắc phục hậu quả trong thời hạn nhất định
5️⃣ Nếu không chấp hành, sẽ cưỡng chế tháo dỡ

📌 Ví dụ: UBND quận X phát hiện một hộ dân xây dựng nhà trên đất nông nghiệp, đã ban hành quyết định xử phạt và sau 30 ngày không tự tháo dỡ thì tổ chức cưỡng chế.

5. Cách phòng tránh vi phạm xây dựng

📝 Để tránh bị xử lý, người dân cần:

• Xin giấy phép xây dựng trước khi khởi công (nếu thuộc diện phải xin phép)

• Xây dựng đúng thiết kế, quy hoạch đã được duyệt

• Liên hệ cơ quan chức năng để được tư vấn khi muốn thay đổi thiết kế

• Không xây dựng trên đất chưa chuyển mục đích sử dụng

>>> Xem thêm: Xử lý trường hợp xây dựng trên đất quy hoạch sai phép.

>>> Xem thêm: Hợp thửa đất trong quy hoạch: Có khả thi không?

Kết luận

Vi phạm xây dựng không chỉ khiến chủ đầu tư mất thời gian, chi phí mà còn có thể bị cưỡng chế, tháo dỡ toàn bộ công trình. Do đó, trước khi tiến hành xây dựng, cần nắm rõ các quy định pháp luật, thực hiện thủ tục cấp phép đầy đủ và tuân thủ đúng thiết kế. Điều này không chỉ đảm bảo quyền lợi hợp pháp của chủ sở hữu mà còn góp phần giữ gìn trật tự xây dựng, quy hoạch đô thị.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com