Vay tiền giữa người thân – Có cần công chứng hay không?
Trong các mối quan hệ gia đình, anh em, họ hàng thân thiết, việc cho nhau vay tiền thường xuất phát từ sự tin tưởng và hỗ trợ lẫn nhau. Tuy nhiên, khi số tiền lớn và thời hạn kéo dài, việc vay tiền người thân không lập văn bản hay công chứng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro tranh chấp khó lường. Vậy với giao dịch giữa người thân, pháp luật có bắt buộc phải công chứng hay không? Có nên lập hợp đồng vay hay không?
1. Giao dịch vay tiền người thân có bắt buộc công chứng không?
1.1 Theo quy định của Bộ luật dân sự
Điều 463 Bộ luật dân sự 2015 quy định: hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận, trong đó bên vay có nghĩa vụ trả tiền đúng hạn cho bên cho vay. Giao dịch vay tiền không bị giới hạn bởi mối quan hệ thân thích hay xa lạ.
Theo Điều 119 cùng bộ luật, hợp đồng vay tài sản có thể được lập bằng lời nói, văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Pháp luật không bắt buộc công chứng đối với hợp đồng vay tiền, kể cả trong mối quan hệ thân thích.
1.2 Tuy nhiên, có nên công chứng?
Dù không bắt buộc, nhưng nếu khoản vay lớn hoặc mối quan hệ có thể phát sinh tranh chấp, thì việc lập văn bản có công chứng sẽ giúp bảo vệ quyền lợi pháp lý cho người cho vay. Bởi lẽ, tình thân không loại trừ mâu thuẫn khi quyền lợi bị ảnh hưởng.
2. Rủi ro khi vay tiền người thân không có văn bản
– Người vay không trả, hoặc phủ nhận việc vay – Thiếu căn cứ pháp lý để khởi kiện ra tòa – Gây đổ vỡ quan hệ gia đình vì hiểu nhầm, tranh chấp – Không thể chứng minh lãi suất, thời hạn vay nếu không ghi rõ
Pháp luật chỉ có thể can thiệp khi có bằng chứng rõ ràng. Nếu không có hợp đồng, công chứng, tin nhắn hay chuyển khoản, việc đòi lại tiền rất khó khăn.
– Thông tin người vay và người cho vay – Số tiền vay, thời điểm vay – Lãi suất (nếu có) – Thời hạn trả và phương thức trả – Cam kết thực hiện và chữ ký hai bên
Không cần dùng ngôn ngữ pháp lý phức tạp, chỉ cần nội dung rõ ràng và thống nhất.
3.2 Có cần công chứng không?
Nếu hai bên muốn tăng tính pháp lý, có thể đến văn phòng công chứng để xác lập hợp đồng vay có công chứng. Văn bản này sẽ có giá trị chứng cứ mạnh nếu xảy ra tranh chấp.
Nếu không muốn công chứng, hãy đảm bảo có bằng chứng giao dịch như:
– Giao dịch chuyển khoản có ghi nội dung vay tiền – Tin nhắn xác nhận khoản vay – Người làm chứng đáng tin cậy
4. Ví dụ minh họa thực tế vay tiền người thân
Trường hợp 1: Anh K cho em họ vay 200 triệu, không có hợp đồng, không có chuyển khoản hay tin nhắn xác nhận. Sau vài tháng, em họ phủ nhận việc vay và cắt đứt liên lạc. Anh K không thể khởi kiện vì không có bằng chứng, dẫn đến mất trắng số tiền.
Trường hợp 2: Bà T cho cháu vay 100 triệu, có lập giấy vay viết tay có chữ ký hai bên và nội dung rõ ràng. Đến hạn không trả, bà T khởi kiện ra tòa. Tòa căn cứ vào văn bản này và buộc người cháu phải hoàn trả theo đúng nội dung cam kết.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có thể chứng thực giấy tờ tiếng nước ngoài hợp pháp không?
5. Lãi suất trong giao dịch vay giữa người thân
Theo Điều 468 Bộ luật dân sự 2015, mức lãi suất do các bên tự thỏa thuận nhưng không vượt quá 20%/năm. Nếu không thỏa thuận, mặc định là không lãi. Nếu cho vay có lãi thì cần ghi rõ mức lãi suất trong hợp đồng hoặc giấy vay.
Kết luận
Vay tiền người thân là chuyện thường gặp trong cuộc sống, nhưng không vì thân thiết mà bỏ qua các bước bảo vệ quyền lợi pháp lý. Việc lập hợp đồng hoặc công chứng không thể hiện sự thiếu tin tưởng mà là cách làm cẩn trọng, minh bạch và văn minh. Dù pháp luật không bắt buộc, bạn vẫn nên có văn bản rõ ràng để tránh mâu thuẫn, bảo vệ tình thân và tài sản cá nhân.
Nếu bạn cần hỗ trợ soạn thảo, công chứng hợp đồng vay tiền hoặc tư vấn giải quyết tranh chấp, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được hướng dẫn tận tình và đúng quy định pháp luật.
>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng một văn bản được thực hiện theo các bước nào?
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
