Văn bản thỏa thuận phân chia di sản công chứng khi tranh chấp?

Trong quá trình phân chia di sản thừa kế, nhiều trường hợp giữa những người thừa kế phát sinh tranh chấp về quyền, phần được hưởng hoặc giá trị tài sản. Vấn đề được quan tâm nhất là: “Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản khi có tranh chấp có được không?”.

Đây là tình huống pháp lý phổ biến, đặc biệt trong các gia đình có nhiều đồng thừa kế hoặc tài sản có giá trị lớn. Bài viết dưới đây sẽ phân tích căn cứ pháp luật, quy định cụ thể, và ví dụ minh họa thực tế để bạn hiểu rõ khi nào văn bản thỏa thuận phân chia di sản có thể được công chứng, và khi nào phải chờ giải quyết tranh chấp trước khi công chứng.

>>> Xem thêm: Không lo sai sót, vì mọi hồ sơ đều được rà soát kỹ tại văn phòng công chứng.

⚖️ 1. Căn cứ pháp lý về công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản khi có tranh chấp

Các quy định liên quan đến vấn đề này được nêu rõ trong:

• Bộ luật Dân sự 2015

  • Điều 609 – 660: Quy định về quyền thừa kế, hàng thừa kế và phân chia di sản.

  • Điều 612: Di sản bao gồm tài sản thuộc quyền sở hữu của người chết để lại.

  • Điều 659: Những người thừa kế có quyền thỏa thuận phân chia di sản theo ý chí thống nhất.

• Luật Công chứng 2014 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2024, có hiệu lực 2025)

  • Điều 57: Công chứng viên chỉ được chứng nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản khi không có tranh chấp.

  • Khoản 4 Điều 44: Nếu công chứng viên phát hiện có tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến tài sản hoặc người thừa kế, thì phải từ chối công chứng.

➡️ Tóm lại: Khi có tranh chấp về di sản hoặc người thừa kế, thì văn bản thỏa thuận phân chia di sản sẽ không được công chứng cho đến khi tranh chấp được giải quyết bằng bản án, quyết định có hiệu lực của tòa án.

⚠️ 2. Khi nào được xem là có tranh chấp di sản thừa kế?

Theo hướng dẫn tại Nghị định 23/2015/NĐ-CP và thực tiễn công chứng, “tranh chấp về di sản” được hiểu là:

• Có đơn khiếu nại, tố cáo, tranh chấp gửi cơ quan nhà nước hoặc văn phòng công chứng.

• Một hoặc nhiều người trong hàng thừa kế không đồng ý về phần chia di sản, hoặc không ký tên vào văn bản.

• Có văn bản khởi kiện đang được Tòa án thụ lý.

💡 Ví dụ:
Ông A mất, để lại mảnh đất 400m². Ba người con là B, C, D muốn lập văn bản thỏa thuận chia đều. Tuy nhiên, người con C cho rằng mảnh đất này được mua bằng tiền riêng của mình và nộp đơn khởi kiện ra tòa yêu cầu xác định quyền sở hữu.
→ Trường hợp này, văn phòng công chứng buộc phải từ chối công chứng, vì tài sản đang có tranh chấp.

>>> Xem thêm: Nếu bạn sợ thủ tục rườm rà, hãy để dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói lo toàn bộ quy trình giúp bạn.

🖋️ 3. Quy định và quy trình công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản khi có tranh chấp tiềm ẩn

Trong một số trường hợp, tranh chấp chưa được xác định rõ ràng hoặc chưa có đơn khởi kiện, công chứng viên vẫn có thể xem xét công chứng, nhưng phải thận trọng và tuân thủ đúng trình tự pháp luật.

3.1. Hồ sơ công chứng cần có

• Giấy chứng tử của người để lại di sản.

• Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, sổ hộ khẩu…).

• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc tài sản là di sản.

• Dự thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản.

• CCCD của tất cả người thừa kế.

3.2. Quy trình xem xét

• Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra các giấy tờ pháp lý.

• Bước 2: Công chứng viên xác minh thông tin xem có đơn khiếu nại, tranh chấp hay không.

• Bước 3: Nếu không có tranh chấp được xác định, văn bản có thể được công chứng.

• Bước 4: Nếu có dấu hiệu tranh chấp (một người không ký, có đơn gửi cơ quan khác…), công chứng viên sẽ tạm dừng hoặc từ chối công chứng và hướng dẫn các bên giải quyết tranh chấp tại Tòa án trước.

💡 4. Ví dụ minh họa thực tế

Tại TP.HCM, có vụ việc gia đình bà H để lại căn nhà trị giá 5 tỷ đồng cho 3 người con. Hai người đồng ý chia đều, nhưng người con út không ký vì cho rằng đã từng gửi tiền xây nhà nên muốn được chia nhiều hơn.

Khi hai người còn lại đến Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, công chứng viên phát hiện:

• Có bằng chứng về tranh chấp nội bộ.

• Một người thừa kế không ký văn bản.

➡️ Kết quả: Công chứng viên từ chối công chứng, hướng dẫn đương sự nộp đơn ra Tòa án nhân dân quận để giải quyết tranh chấp thừa kế. Sau khi Tòa án có bản án có hiệu lực pháp luật, các bên quay lại công chứng theo phán quyết.

>>> Xem thêm: Bạn đã biết cách so sánh Phí công chứng giữa các văn phòng?

✅ 5. Hướng xử lý khi có tranh chấp mà vẫn muốn chia di sản

Nếu đang có tranh chấp mà vẫn muốn thực hiện việc chia di sản, người dân có thể chọn các hướng sau:

• Thương lượng, hòa giải nội bộ: Nếu các bên đồng thuận rút tranh chấp, lập biên bản hòa giải gửi kèm hồ sơ công chứng.

• Giải quyết tại Tòa án: Nộp đơn khởi kiện yêu cầu Tòa xác định quyền thừa kế, sau đó dùng bản án, quyết định có hiệu lực để làm căn cứ công chứng.

• Công chứng viên lập “văn bản ghi nhận hiện trạng” (nếu chưa rõ tranh chấp nhưng cần bảo toàn quyền lợi).

🏁 6. Kết luận

Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản khi có tranh chấp là không được thực hiện theo quy định của Luật Công chứng 2014, trừ khi tranh chấp đã được giải quyết bằng bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật.

Do đó, để đảm bảo quyền lợi và tính hợp pháp của văn bản, người dân nên:
✅ Kiểm tra kỹ hồ sơ, tránh lập văn bản khi đang có khiếu nại, tố cáo.
✅ Thực hiện hòa giải, thống nhất ý chí trước khi công chứng.
✅ Lựa chọn văn phòng công chứng uy tín để được hướng dẫn đầy đủ quy trình pháp lý.

👉 Một văn bản được công chứng đúng quy định không chỉ giúp chuyển quyền tài sản nhanh chóng, mà còn ngăn ngừa rủi ro pháp lý và tranh chấp kéo dài trong tương lai.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Luật Đất đai 2024 và hợp đồng ở nhờ: Những thay đổi quan trọng

>>> Hợp đồng ở nhờ đối với người thân: Nên công chứng hay chỉ cần văn bản viết tay?

>>> Cần chứng thực sao y, hợp đồng, văn bản pháp lý? Liên hệ văn phòng công chứng ngay.

>>> Bảo vệ quyền lợi hai bên bằng thủ tục Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng.

>>> Đừng bỏ qua các điều khoản phạt trong Mẫu hợp đồng cho thuê nhà.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com