Từ chối công chứng theo chỉ đạo: Có đúng luật?

Trong thực tiễn hoạt động công chứng, không hiếm trường hợp công chứng viên bị “chỉ đạo” từ nhiều phía về việc có công chứng hay không công chứng một hợp đồng, giao dịch cụ thể. Điều này đặt ra câu hỏi pháp lý quan trọng: công chứng viên có được từ chối công chứng theo chỉ đạo hay không, và nếu làm theo chỉ đạo thì có phù hợp với pháp luật hay không. Việc hiểu sai vấn đề này có thể dẫn đến vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc hành nghề công chứng. Bài viết dưới đây phân tích rõ cơ sở pháp lý và ranh giới hợp pháp của việc từ chối công chứng trong những tình huống có yếu tố “chỉ đạo”.

>>> Xem thêm: Trải nghiệm một ngày làm việc ở văn phòng công chứng — có gì đặc biệt?

1. Nguyên tắc độc lập của công chứng viên trong hoạt động nghề nghiệp

Hoạt động công chứng được tổ chức và vận hành trên nguyên tắc độc lập nghề nghiệp của công chứng viên.

Theo “Điều 7 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, hành nghề độc lập, trung thực, khách quan và chịu trách nhiệm trước pháp luật về văn bản công chứng của mình.

Nguyên tắc này cho thấy:

• Công chứng viên không phụ thuộc vào ý chí của cơ quan, tổ chức hay cá nhân khác;

• Mọi quyết định công chứng hoặc từ chối công chứng phải dựa trên căn cứ pháp luật, không dựa trên mệnh lệnh hành chính hay chỉ đạo mang tính áp đặt.

2. Thế nào là “từ chối công chứng theo chỉ đạo”?

Từ chối công chứng theo chỉ đạo được hiểu là việc công chứng viên không công chứng một hợp đồng, giao dịch không phải vì lý do pháp luật, mà vì:

• Chỉ đạo từ lãnh đạo tổ chức hành nghề công chứng;

• Đề nghị, yêu cầu từ cơ quan quản lý, cá nhân có thẩm quyền;

• Sức ép từ bên thứ ba không phải là chủ thể của giao dịch.

Nếu việc từ chối không dựa trên căn cứ luật định, hành vi này có nguy cơ vi phạm pháp luật về công chứng.

3. Công chứng viên có quyền từ chối công chứng trong những trường hợp nào?

Pháp luật cho phép công chứng viên từ chối công chứng chỉ khi có căn cứ pháp luật rõ ràng.

Theo “Điều 44 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu:

• Hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật;

• Nội dung giao dịch trái đạo đức xã hội;

• Người yêu cầu công chứng không đủ năng lực hành vi dân sự;

• Hồ sơ, giấy tờ không hợp lệ, không xác thực;

• Có dấu hiệu giao dịch giả tạo, bị ép buộc, lừa dối.

Ngoài các trường hợp này, công chứng viên không được tùy tiện từ chối công chứng.

4. Từ chối công chứng theo chỉ đạo có phù hợp pháp luật không?

Về nguyên tắc, công chứng viên không được từ chối công chứng theo chỉ đạo nếu chỉ đạo đó không dựa trên căn cứ pháp luật.

Việc làm theo chỉ đạo trái luật có thể dẫn đến:

• Vi phạm nguyên tắc hành nghề độc lập;

• Xâm phạm quyền yêu cầu công chứng hợp pháp của người dân;

• Phát sinh trách nhiệm pháp lý cho chính công chứng viên.

Pháp luật công chứng không thừa nhận “chỉ đạo” như một căn cứ hợp pháp để từ chối công chứng.

>>> Xem thêm: Tư vấn chọn gói dịch vụ sang tên sổ đỏ phù hợp với từng nhu cầu

5. Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên nếu từ chối công chứng trái luật

Nếu công chứng viên từ chối công chứng theo chỉ đạo mà không có căn cứ pháp luật, có thể phải đối mặt với các hệ quả sau:

• Bị khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật;

• Bị xử lý kỷ luật theo quy định về quản lý công chứng viên;

• Phải bồi thường thiệt hại nếu gây tổn thất cho người yêu cầu công chứng theo “Điều 38 Luật Công chứng 2014”.

Trong trường hợp nghiêm trọng, hành vi này còn làm ảnh hưởng đến uy tín nghề nghiệp và tư cách hành nghề.

6. Trường hợp nào “chỉ đạo” vẫn có giá trị tham khảo hợp pháp?

Cần phân biệt rõ giữa chỉ đạo hành chính và ý kiến chuyên môn hoặc hướng dẫn pháp luật.

Công chứng viên có thể:

• Tham khảo ý kiến hướng dẫn nghiệp vụ;

• Tiếp thu cảnh báo rủi ro pháp lý từ cơ quan quản lý;

nhưng quyết định cuối cùng về việc công chứng hay từ chối công chứng vẫn phải do công chứng viên tự mình đưa ra, dựa trên pháp luật và hồ sơ cụ thể.

>>> Xem thêm: Lệ phí trước bạ được tính như thế nào? khi mua bán nhà đất giữa vợ chồng

7. Cách xử lý đúng pháp luật khi nhận được chỉ đạo từ chối công chứng

Khi nhận được “chỉ đạo” liên quan đến việc công chứng, công chứng viên nên:

• Yêu cầu làm rõ căn cứ pháp luật của chỉ đạo;

• Tự kiểm tra, đánh giá hồ sơ theo quy định;

• Chỉ từ chối công chứng khi có căn cứ pháp luật rõ ràng;

• Ghi nhận lý do từ chối minh bạch, đúng trình tự.

Cách xử lý này giúp bảo vệ cả quyền lợi của người yêu cầu công chứng và trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên.

Kết luận

Công chứng viên có được từ chối công chứng theo chỉ đạo không? Câu trả lời là không, nếu việc từ chối không dựa trên căn cứ pháp luật. Từ chối công chứng theo chỉ đạo chỉ hợp pháp khi nội dung chỉ đạo phù hợp và trùng khớp với các trường hợp từ chối được luật định. Việc giữ vững nguyên tắc độc lập, khách quan và tuân thủ pháp luật là nền tảng bảo đảm giá trị pháp lý và uy tín của hoạt động công chứng trong thực tiễn.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Thủ tục nhanh gọn để công chứng hợp đồng vay tiền ngân hàng

>>> Thủ tục chuyển khoản thừa kế: Khi người thụ hưởng không muốn rút tiền mặt

>>> Những thay đổi pháp lý mới ảnh hưởng đến dịch vụ cấp sổ đỏ lần đầu

>>> Có thể làm thủ tục đăng ký kết hôn tại Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài không?

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội phục vụ công chứng gấp, lấy ngay trong ngày

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com