Từ chối công chứng hợp đồng thế chấp: Người dân cần biết gì?

Trong thực tế, nhiều trường hợp người dân đi công chứng hợp đồng thế chấp nhưng bị công chứng viên từ chối công chứng hợp đồng thế chấp. Điều này khiến không ít người băn khoăn: lý do từ chối là gì, có hợp pháp hay không, và cần xử lý thế nào? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp luật, các trường hợp phổ biến, ví dụ minh họa thực tế để người dân hiểu rõ hơn.

>>> Xem thêm: Sự tham gia của Văn phòng công chứng giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý thế nào?

1. Hợp đồng thế chấp là gì?

Theo Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 317), thế chấp tài sản là việc một bên (bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu hợp pháp của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản đó cho bên nhận thế chấp.

👉 Ví dụ: Anh A vay ngân hàng 1 tỷ đồng, dùng quyền sử dụng đất của gia đình để thế chấp. Hai bên phải lập hợp đồng thế chấp và thực hiện công chứng, sau đó mới đăng ký giao dịch bảo đảm tại cơ quan đăng ký đất đai.

2. Khi nào công chứng viên có quyền từ chối công chứng hợp đồng thế chấp?

Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có quyền từ chối công chứng hợp đồng thế chấp nếu:

🚫 Hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội

Ví dụ: Nếu bên thế chấp dùng đất đang tranh chấp hoặc không có giấy tờ hợp pháp, công chứng viên buộc phải từ chối.

🚫 Người yêu cầu công chứng không có năng lực hành vi dân sự

Nếu người ký hợp đồng bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc chưa thành niên mà không có người đại diện hợp pháp, công chứng sẽ bị từ chối.

🚫 Hồ sơ, giấy tờ không đầy đủ hoặc giả mạo

Trường hợp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị làm giả hoặc có nghi ngờ về tính hợp pháp, công chứng viên có quyền yêu cầu xác minh và từ chối công chứng nếu phát hiện sai phạm.

>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ có ưu điểm gì so với việc tự tiến hành thủ tục hành chính?

🚫 Hợp đồng thế chấp không đúng hình thức theo luật định

Điều 119 Bộ luật Dân sự quy định giao dịch dân sự phải lập thành văn bản, trong một số trường hợp phải công chứng, chứng thực. Nếu hợp đồng không đúng mẫu hoặc không đủ chữ ký của các bên, công chứng viên có thể từ chối.

3. Quyền của người dân khi bị từ chối công chứng hợp đồng thế chấp

Theo Luật Công chứng 2014, khi bị từ chối công chứng hợp đồng thế chấp, người yêu cầu có các quyền sau:

✅ Yêu cầu công chứng viên nêu rõ lý do từ chối bằng văn bản.
✅ Khiếu nại đến Trưởng phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng.
✅ Nếu không đồng ý, có thể khiếu nại lên Sở Tư pháp hoặc khởi kiện ra Tòa án để bảo vệ quyền lợi.

>>> Xem thêm: Công chứng văn bản thừa kế được pháp luật quy định ra sao?

👉 Ví dụ thực tế: Ông B mang giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đi công chứng hợp đồng thế chấp ngân hàng nhưng bị từ chối vì thiếu chữ ký của vợ. Theo quy định, đất là tài sản chung vợ chồng, nên hợp đồng thế chấp buộc phải có chữ ký của cả hai. Đây là trường hợp từ chối hợp pháp, ông B không thể yêu cầu công chứng viên công chứng sai luật.

4. Mẫu đơn khiếu nại việc từ chối công chứng hợp đồng thế chấp

Người dân có thể tham khảo mẫu đơn sau để gửi đến cơ quan có thẩm quyền:

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐƠN KHIẾU NẠI

Kính gửi: (Tên cơ quan hoặc Văn phòng công chứng)

Tôi tên là: …………………………………………
CMND/CCCD số: …………………………………
Địa chỉ: ……………………………………………

Nội dung khiếu nại:
Ngày … tháng … năm …, tôi đến (tên Văn phòng công chứng) để công chứng hợp đồng thế chấp tài sản là … Tuy nhiên, công chứng viên đã từ chối với lý do … Tôi cho rằng việc từ chối này là không phù hợp với quy định pháp luật, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của tôi.

Kính đề nghị Quý cơ quan xem xét, giải quyết và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho tôi.

Xin trân trọng cảm ơn!

Người làm đơn
(Ký và ghi rõ họ tên)

>>> Xem thêm: Từ chối công chứng di sản thừa kế: Căn cứ nào?

>>> Xem thêm: Lấn chiếm đất nông nghiệp: Cách xác định ranh giới thửa đất.

Kết luận

Việc từ chối công chứng hợp đồng thế chấp là quyền của công chứng viên khi có căn cứ pháp lý rõ ràng. Người dân cần hiểu rằng không phải trường hợp nào bị từ chối cũng là sai, mà đôi khi chính là để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, tránh rủi ro pháp lý. Tuy nhiên, nếu thấy quyết định từ chối chưa thỏa đáng, người dân hoàn toàn có quyền khiếu nại, đề nghị xem xét lại theo đúng quy định.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com