Trường hợp phải công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng

Trong hoạt động tín dụng, hợp đồng vay thế chấp ngân hàng là loại hợp đồng phổ biến, giúp khách hàng có thể vay vốn lớn bằng cách dùng tài sản bảo đảm. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng vay vốn đều cần công chứng, mà pháp luật chỉ quy định một số trường hợp bắt buộc. Việc xác định đúng các trường hợp này có ý nghĩa quan trọng để tránh hợp đồng bị vô hiệu hoặc phát sinh tranh chấp. Bài viết dưới đây phân tích chi tiết những trường hợp bắt buộc phải công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng theo quy định mới nhất của pháp luật.

>>> Xem thêm: Đơn giản hóa thủ tục hành chính tại văn phòng công chứng.

1. Căn cứ pháp lý về công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng

• Bộ luật Dân sự 2015, từ Điều 317 đến Điều 327 quy định về thế chấp tài sản.

• Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2023).

• Luật Các tổ chức tín dụng 2010 (sửa đổi, bổ sung 2017).

• Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025), quy định chi tiết về thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.

• Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ 01/01/2025), quy định về thế chấp nhà ở, kể cả nhà ở hình thành trong tương lai.

• Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Công chứng.

Những văn bản này là cơ sở pháp lý chính để xác định các trường hợp bắt buộc công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng.

2. Khái quát về công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng

Theo Điều 4 Luật Công chứng 2014, công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng vay vốn có tài sản bảo đảm. Việc công chứng giúp hợp đồng có hiệu lực pháp lý, tạo cơ sở để đăng ký giao dịch bảo đảm, bảo vệ quyền lợi của cả ngân hàng và khách hàng.

>>> Xem thêm: Sang tên đất, nhà nhanh chóng qua Dịch vụ làm sổ đỏ.

3. Các trường hợp bắt buộc phải công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng

3.1 Thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Theo Điều 500 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 196 Luật Đất đai 2024, hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực. Đây là trường hợp phổ biến nhất trong vay thế chấp ngân hàng.

3.2 Thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai

Theo Điều 148 Luật Nhà ở 2023, hợp đồng thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai (ví dụ: căn hộ chưa bàn giao, nhà ở trong dự án) phải được công chứng để đảm bảo quyền lợi cho bên vay và bên cho vay.

3.3 Thế chấp tài sản là bất động sản thuộc sở hữu chung

Khi tài sản thế chấp thuộc sở hữu chung của vợ chồng hoặc nhiều đồng sở hữu, hợp đồng vay thế chấp ngân hàng phải được công chứng với chữ ký của tất cả đồng sở hữu, căn cứ Điều 212 Bộ luật Dân sự 2015.

3.4 Các trường hợp ngân hàng yêu cầu công chứng để đảm bảo an toàn pháp lý

Ngoài các trường hợp bắt buộc, trên thực tế nhiều ngân hàng vẫn yêu cầu công chứng hợp đồng vay thế chấp đối với tài sản là động sản (ô tô, máy móc…) để tăng tính ràng buộc và giảm thiểu rủi ro.

4. Lợi ích của việc công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng

• Xác lập hiệu lực pháp lý: Hợp đồng chỉ có giá trị khi được công chứng trong các trường hợp luật định.

• Bảo vệ quyền lợi của các bên: Ngăn ngừa tình trạng giả mạo giấy tờ hoặc tranh chấp tài sản.

• Điều kiện đăng ký giao dịch bảo đảm: Cơ quan đăng ký chỉ tiếp nhận hồ sơ có hợp đồng đã được công chứng theo quy định.

• Tăng uy tín tín dụng: Giúp khách hàng dễ dàng hơn trong quá trình vay vốn.

>>> Xem thêm: Bạn mới mua đất? Đừng quên Thủ tục công chứng.

5. Ví dụ minh họa thực tế

Anh T vay 2 tỷ đồng tại Ngân hàng X, thế chấp bằng quyền sử dụng đất tại quận Y, TP.Hà Nội. Do không công chứng hợp đồng thế chấp, khi tranh chấp xảy ra, Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu vì vi phạm Điều 500 Bộ luật Dân sự 2015. Sau đó, anh T phải làm lại hồ sơ công chứng, vừa mất thời gian, vừa thiệt hại kinh tế.
Ngược lại, chị H vay 1 tỷ đồng thế chấp căn hộ đang xây dựng trong dự án. Chị thực hiện công chứng hợp đồng theo đúng Điều 148 Luật Nhà ở 2023. Khi tranh chấp với chủ đầu tư xảy ra, hợp đồng công chứng được Tòa án công nhận và bảo vệ quyền lợi cho ngân hàng cũng như cho chị H.

6. Lưu ý khi công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng

• Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ gốc (CMND/CCCD, sổ đỏ, giấy đăng ký kết hôn…).

• Kiểm tra tình trạng pháp lý của tài sản (không bị kê biên, tranh chấp).

• Thực hiện công chứng tại Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng hợp pháp.

• Nếu tài sản là sở hữu chung, phải có chữ ký của tất cả đồng sở hữu.

Kết luận

Việc xác định đúng các trường hợp bắt buộc phải công chứng hợp đồng vay TCNH là yếu tố then chốt để hợp đồng có hiệu lực pháp lý, tránh rủi ro vô hiệu. Các quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023 đã quy định rõ ràng các trường hợp này. Người vay và ngân hàng cần tuân thủ để đảm bảo giao dịch vay vốn diễn ra an toàn, minh bạch và đúng pháp luật.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Luật Đất đai 2024 và hợp đồng ở nhờ: Những thay đổi quan trọng

>>> Hợp đồng ở nhờ đối với người thân: Nên công chứng hay chỉ cần văn bản viết tay?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com