Tranh chấp di sản thừa kế nhà đất: Khi nào cần ngăn chặn?

Khi người thân mất đi và để lại di sản là quyền sử dụng đất, nếu chưa chia thừa kế rõ ràng mà một người trong gia đình tự ý bán, chuyển nhượng hoặc thế chấp thì dễ dẫn đến xung đột, thiệt hại cho các đồng thừa kế còn lại. Trong những tình huống như vậy, biện pháp ngăn chặn giao dịch đất thừa kế là cần thiết để bảo toàn tài sản chung đang tranh chấp. Nhưng khi nào nên ngăn chặn? Ai có quyền yêu cầu và thủ tục như thế nào?

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng quận Nam Từ Liêm – Địa chỉ pháp lý uy tín cho các thủ tục nhà đất, ủy quyền, di chúc

1. Ngăn chặn giao dịch đất thừa kế là gì?

Ngăn chặn giao dịch đất thừa kế là việc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tạm thời cấm hoặc hạn chế việc chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp… đối với mảnh đất đang trong diện di sản thừa kế chưa phân chia, đặc biệt khi có dấu hiệu tranh chấp.

Mục đích của việc ngăn chặn là:

• Tránh việc một người tự ý định đoạt tài sản chung;

• Bảo vệ quyền lợi cho các đồng thừa kế khác;

• Giữ nguyên hiện trạng đất để phục vụ việc giải quyết tranh chấp tại Tòa án hoặc theo thủ tục hòa giải.

2. Căn cứ pháp lý khi ngăn chặn giao dịch đất thừa kế

2.1. Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 623

Thời hiệu khởi kiện về thừa kế là 10 năm đối với bất động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế.

2.2. Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 – Điều 114, 133, 208

Trong quá trình giải quyết vụ án dân sự, Tòa án có thể ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, bao gồm ngăn chặn giao dịch tài sản là di sản thừa kế.

2.3. Luật Đất đai 2013 – Điều 106

Văn phòng đăng ký đất đai chỉ cập nhật việc ngăn chặn hoặc xóa ngăn chặn khi có văn bản của cơ quan có thẩm quyền (Tòa án, Thi hành án…).

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng ở những địa chỉ nào? Khám phá các địa chỉ công chứng tại các khu vực trung tâm Hà Nội

3. Khi nào cần ngăn chặn giao dịch đất thừa kế?

Bạn nên thực hiện ngăn chặn giao dịch đất thừa kế trong các trường hợp sau:

3.1. Khi đất thừa kế chưa chia mà có người tự ý chuyển nhượng

• Ví dụ: Người con cả đứng tên trên Giấy chứng nhận QSDĐ nhưng là tài sản do cha mẹ để lại, các anh chị em khác chưa đồng ý chia thừa kế.

• Trường hợp này, bạn có thể yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để ngăn chặn việc bán đất trái phép.

3.2. Khi phát hiện tài sản đang bị thế chấp, sang tên trong khi còn tranh chấp

• Nếu đất đang tranh chấp thừa kế mà bị đem đi thế chấp vay ngân hàng, bạn cần yêu cầu ngăn chặn ngay lập tức để tránh hậu quả pháp lý phức tạp sau này.

3.3. Khi đang làm thủ tục khởi kiện chia di sản tại Tòa

• Để đảm bảo tài sản không bị dịch chuyển, người khởi kiện có thể đề nghị Tòa án ra quyết định ngăn chặn giao dịch đất thừa kế trong quá trình xét xử.

4. Thủ tục ngăn chặn giao dịch đất thừa kế

4.1. Nơi gửi yêu cầu ngăn chặn

• Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản: khi bạn đã hoặc đang nộp đơn khởi kiện tranh chấp thừa kế;

• Văn phòng đăng ký đất đai (trong một số trường hợp khẩn cấp, có đơn yêu cầu tạm thời kèm tài liệu chứng minh tranh chấp).

4.2. Hồ sơ gồm:

• Đơn yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;

• Đơn khởi kiện tranh chấp thừa kế;

• Giấy chứng tử của người để lại di sản;

• Giấy tờ về quyền sử dụng đất;

• Tài liệu chứng minh có tranh chấp hoặc nguy cơ tẩu tán tài sản;

• CMND/CCCD, hộ khẩu của người yêu cầu.

4.3. Thời gian giải quyết

• Trong 48 giờ kể từ khi nhận hồ sơ đầy đủ, Tòa án sẽ xem xét ban hành hoặc từ chối ban hành quyết định ngăn chặn;

• Nếu được chấp nhận, Tòa gửi văn bản tới Văn phòng đăng ký đất đai để cập nhật thông tin ngăn chặn trên hệ thống.

>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng mua bán ô tô có thật sự bắt buộc không?

5. Ví dụ minh họa thực tế

Tình huống thực tế:

Gia đình bà L có 3 người con, để lại mảnh đất 150m² tại phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội. Sau khi bà L qua đời, người con thứ hai – anh T – tự đứng tên sổ đỏ và chuẩn bị bán mảnh đất. Hai người con còn lại phản đối và đã nộp đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế.

Trước khi Tòa thụ lý chính thức, họ làm đơn yêu cầu ngăn chặn giao dịch đất thừa kế và được Tòa án chấp thuận. Văn phòng đăng ký đất đai đã cập nhật tình trạng ngăn chặn. Nhờ đó, mảnh đất được giữ nguyên cho đến khi vụ án được xét xử.

6. Lưu ý khi yêu cầu ngăn chặn giao dịch đất thừa kế

• Chỉ có người có quyền và lợi ích liên quan đến di sản (đồng thừa kế) mới có quyền yêu cầu ngăn chặn;

• Nên thực hiện ngăn chặn sớm, tránh để tài sản bị chuyển nhượng trước khi khởi kiện;

• Nếu ngăn chặn sai hoặc không có tranh chấp thực sự, người yêu cầu có thể phải bồi thường thiệt hại;

• Khi vụ việc kết thúc hoặc không còn căn cứ ngăn chặn, phải làm thủ tục rút đơn và đề nghị xóa ngăn chặn.

Xem thêm:

>>> Bị ngăn chặn giao dịch sai: Khiếu nại ở đâu?

>>> Ngăn chặn giao dịch nhà đất: Tại tòa án hay Văn phòng đăng ký đất đai?

Kết luận

Trong các vụ tranh chấp thừa kế nhà đất, việc ngăn chặn giao dịch đất thừa kế là bước quan trọng giúp bảo toàn di sản trước nguy cơ bị chiếm đoạt hoặc chuyển nhượng trái phép. Tuy nhiên, việc ngăn chặn cần đúng thẩm quyền, đủ căn cứ và thực hiện kịp thời.

Tóm tắt:

• Ngăn chặn nên thực hiện khi có nguy cơ tẩu tán di sản, chưa chia thừa kế mà đã định đoạt;

• Nộp đơn tại Tòa án hoặc Văn phòng đăng ký đất đai tùy trường hợp;

• Cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, kèm chứng cứ về quyền thừa kế và tranh chấp.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.

2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán. Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669

Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội

Email: ccnguyenhue165@gmail.com