Nghi ngờ giấy tờ giả: Công chứng viên có quyền từ chối?

Trong hoạt động công chứng, giấy tờ do người yêu cầu xuất trình là cơ sở quan trọng để công chứng viên xác lập tính hợp pháp của hợp đồng, giao dịch. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy không ít trường hợp giấy tờ có dấu hiệu bị làm giả, chỉnh sửa hoặc không thống nhất về thông tin. Khi đó, câu hỏi đặt ra là việc từ chối công chứng vì nghi ngờ giấy tờ giả công chứng có đúng quy định pháp luật hay không. Bài viết dưới đây phân tích rõ căn cứ pháp lý và ranh giới hợp pháp của việc từ chối công chứng trong trường hợp có nghi ngờ giấy tờ giả.

>>> Xem thêm: 3 phút để hiểu rõ toàn bộ quy trình tại văn phòng công chứng

1. Giấy tờ là căn cứ cốt lõi trong hoạt động công chứng

Công chứng viên không chỉ xác nhận chữ ký hay ý chí của các bên, mà còn phải kiểm tra tính hợp pháp của giấy tờ làm căn cứ giao kết.

Theo “Điều 40 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ yêu cầu công chứng, bao gồm giấy tờ tùy thân, giấy tờ về quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản và các tài liệu liên quan khác.

Do đó, nếu giấy tờ không bảo đảm tính xác thực, việc công chứng không thể đạt được giá trị pháp lý đúng nghĩa.

2. Thế nào là nghi ngờ giấy tờ giả trong hoạt động công chứng?

Nghi ngờ giấy tờ giả công chứng là tình trạng công chứng viên phát hiện các dấu hiệu bất thường cho thấy giấy tờ có thể không phải là bản gốc hợp pháp hoặc đã bị can thiệp trái phép.

Các dấu hiệu thường gặp gồm:

• Thông tin trên giấy tờ không thống nhất giữa các tài liệu;

• Dấu hiệu chỉnh sửa, tẩy xóa, in chồng;

• Giấy tờ không phù hợp với dữ liệu quản lý hành chính;

• Người yêu cầu công chứng không giải thích được nguồn gốc giấy tờ;

• Có phản ánh, khiếu nại hoặc cảnh báo từ cơ quan có thẩm quyền.

Những dấu hiệu này buộc công chứng viên phải thận trọng khi xem xét hồ sơ.

3. Công chứng viên có được từ chối công chứng khi nghi ngờ giấy tờ giả không?

Câu trả lời là có, và việc này hoàn toàn đúng luật nếu được thực hiện đúng căn cứ.

Theo “Điều 44 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu hồ sơ yêu cầu công chứng không hợp lệ hoặc có căn cứ cho rằng hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, “Điều 7 Luật Công chứng 2014” yêu cầu công chứng viên hành nghề trung thực, khách quan, không tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật. Vì vậy, nghi ngờ giấy tờ giả công chứng là căn cứ hợp pháp để từ chối công chứng nhằm phòng ngừa rủi ro pháp lý.

>>> Xem thêm: 5 sai lầm khiến quá trình dịch vụ sang tên sổ đỏ bị kéo dài

4. Từ chối công chứng khi nghi ngờ giấy tờ giả có phải là kết luận giấy tờ giả?

Cần phân biệt rõ giữa:

• Nghi ngờ giấy tờ giả: đánh giá ban đầu dựa trên dấu hiệu bất thường;

• Kết luận giấy tờ giả: thẩm quyền của cơ quan có chức năng giám định, điều tra.

Công chứng viên không có thẩm quyền kết luận giấy tờ là giả, nhưng có quyền và nghĩa vụ dừng việc công chứng khi chưa làm rõ tính xác thực của giấy tờ.

Việc từ chối công chứng trong trường hợp này là biện pháp phòng ngừa, không phải là hành vi kết tội hay quy kết trách nhiệm cho người yêu cầu công chứng.

5. Trình tự xử lý đúng pháp luật khi nghi ngờ giấy tờ giả

Khi phát sinh nghi ngờ giấy tờ giả công chứng, công chứng viên cần thực hiện các bước sau:

• Yêu cầu người nộp hồ sơ giải trình, bổ sung tài liệu;

• Kiểm tra, đối chiếu thông tin với cơ sở dữ liệu có liên quan;

• Giải thích rõ lý do từ chối công chứng nếu nghi ngờ không được loại trừ;

• Ghi nhận việc từ chối theo đúng trình tự nghiệp vụ.

Cách xử lý này bảo đảm tính minh bạch và đúng quy định pháp luật.

>>> Xem thêm: Công chứng ngoài trụ sở hợp đồng mua bán đất đai nhanh chóng

6. Hệ quả pháp lý nếu vẫn công chứng khi nghi ngờ giấy tờ giả

Nếu công chứng viên vẫn thực hiện công chứng dù có nghi ngờ giấy tờ giả công chứng, có thể dẫn đến các hệ quả nghiêm trọng:

• Văn bản công chứng bị Tòa án tuyên vô hiệu;

• Văn bản công chứng bị hủy theo “Điều 52 Luật Công chứng 2014”;

• Công chứng viên phải bồi thường thiệt hại nếu có lỗi theo “Điều 38 Luật Công chứng 2014”;

• Phát sinh trách nhiệm kỷ luật hoặc trách nhiệm pháp lý khác.

Do đó, việc từ chối công chứng trong trường hợp nghi ngờ là lựa chọn an toàn và đúng luật.

7. Quyền của người yêu cầu công chứng khi bị từ chối do nghi ngờ giấy tờ giả

Khi bị từ chối công chứng vì nghi ngờ giấy tờ giả công chứng, người yêu cầu công chứng có quyền:

• Yêu cầu công chứng viên giải thích rõ lý do từ chối;

• Bổ sung, làm rõ nguồn gốc giấy tờ;

• Khiếu nại quyết định từ chối nếu cho rằng không có căn cứ;

• Thực hiện giám định giấy tờ theo quy định pháp luật.

Quyền này giúp bảo đảm sự cân bằng giữa phòng ngừa rủi ro và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân.

Kết luận

Từ chối công chứng vì nghi ngờ giấy tờ giả: Có đúng luật không? Câu trả lời là có, nếu việc từ chối được thực hiện trên cơ sở các dấu hiệu hợp lý và đúng quy định pháp luật. Khi tồn tại nghi ngờ giấy tờ giả công chứng, công chứng viên không chỉ có quyền mà còn có nghĩa vụ dừng việc công chứng để tránh hợp thức hóa hành vi vi phạm pháp luật. Sự thận trọng này chính là yếu tố bảo đảm giá trị, uy tín và chức năng phòng ngừa tranh chấp của hoạt động công chứng.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Thủ tục nhanh gọn để công chứng hợp đồng vay tiền ngân hàng

>>> Thủ tục chuyển khoản thừa kế: Khi người thụ hưởng không muốn rút tiền mặt

>>> Những thay đổi pháp lý mới ảnh hưởng đến dịch vụ cấp sổ đỏ lần đầu

>>> Có thể làm thủ tục đăng ký kết hôn tại Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài không?

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội phục vụ công chứng gấp, lấy ngay trong ngày

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com