Trong các giao dịch dân sự, đặc biệt là mua bán bất động sản hoặc tài sản có giá trị lớn, hợp đồng đặt cọc thường được sử dụng như một cách thức đảm bảo giao kết hợp đồng chính thức. Tuy nhiên, không ít trường hợp các bên rơi vào tranh chấp vì không hiểu rõ hiệu lực hợp đồng đặt cọc bắt đầu từ khi nào.
Vậy điều kiện nào để hợp đồng đặt cọc có giá trị pháp lý? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ vấn đề theo quy định của pháp luật hiện hành
>>> Xem thêm: Một dòng ký sai, cả Hợp đồng đặt cọc có thể vô hiệu!
Căn cứ pháp lý xác định hiệu lực hợp đồng đặt cọc
Theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, đặt cọc là:
“Việc một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc tài sản có giá trị trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng dân sự.”
Ngoài ra, hiệu lực của hợp đồng dân sự nói chung được quy định tại Điều 400 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
“Hợp đồng được giao kết hợp pháp có hiệu lực kể từ thời điểm các bên thỏa thuận hoặc kể từ thời điểm luật có quy định.”
Từ đó, có thể xác định: Hợp đồng đặt cọc có hiệu lực pháp luật khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về chủ thể, nội dung, hình thức và sự thỏa thuận giữa các bên.
Điều kiện để đủ hiệu lực hợp đồng đặt cọc
Chủ thể có năng lực hành vi dân sự
Căn cứ Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một hợp đồng dân sự chỉ có hiệu lực khi:
Các bên có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự phù hợp.
Giao kết hoàn toàn tự nguyện, không bị ép buộc, lừa dối.
Ví dụ:
Nếu bên nhận đặt cọc là người dưới 18 tuổi và không có người giám hộ hợp pháp, hợp đồng sẽ không có hiệu lực pháp luật.
Nội dung và mục đích không vi phạm pháp luật
Hợp đồng đặt cọc chỉ hợp pháp nếu mục đích là để đảm bảo thực hiện hoặc giao kết một hợp đồng không bị cấm.
Ví dụ:
Đặt cọc để mua bán đất nông nghiệp chưa được phép chuyển nhượng sẽ bị coi là vi phạm pháp luật, hợp đồng đặt cọc vô hiệu.
Hình thức phù hợp với quy định pháp luật
Không bắt buộc phải công chứng, nhưng nên lập văn bản có chữ ký hai bên.
Trường hợp tài sản liên quan đến bất động sản, có thể cần công chứng để tăng giá trị pháp lý.
Thời điểm có hiệu lực
Căn cứ theo Điều 401 Bộ luật Dân sự 2015:
Hợp đồng đặt cọc có hiệu lực từ thời điểm các bên ký kết, trừ khi có thỏa thuận khác.
Như vậy, thời điểm hợp đồng đặt cọc có hiệu lực là:
Ngay khi hai bên ký tên trên văn bản hợp đồng;
Hoặc theo thời điểm cụ thể đã ghi rõ trong hợp đồng.
Soạn thảo chi tiết và đầy đủ nội dung đảm bảo hiệu lực hợp đồng đặt cọc
Nội dung nên bao gồm:
Thông tin hai bên
Mô tả rõ tài sản giao dịch
Số tiền đặt cọc, hình thức thanh toán
Thời hạn đặt cọc
Cam kết, xử lý vi phạm
H3. Có biên nhận rõ ràng hoặc giao dịch chuyển khoản
Biên nhận sẽ là chứng cứ quan trọng để chứng minh hợp đồng đã phát sinh hiệu lực.
Ví dụ thực tế – Hợp đồng đặt cọc có hiệu lực hay không?
Tình huống 1: Anh A và chị B ký hợp đồng đặt cọc mua nhà trị giá 100 triệu. Tuy nhiên, hợp đồng chỉ có chữ ký của anh A, chị B không ký. Sau đó chị B bán nhà cho người khác.
Phân tích: Hợp đồng chưa có chữ ký của bên nhận đặt cọc (chị B) nên chưa phát sinh hiệu lực pháp luật. Anh A khó đòi lại tiền.
Tình huống 2: Hai bên ký hợp đồng đặt cọc bằng tay, ghi rõ số tiền, thời gian, điều khoản xử lý. Có người làm chứng.
Phân tích: Đây là hợp đồng hợp pháp, nếu có tranh chấp, hoàn toàn có thể được tòa án công nhận và xử lý theo pháp luật.
Hợp đồng đặt cọc vô hiệu trong trường hợp nào?
Các trường hợp phổ biến khiến hợp đồng vô hiệu:
Một bên không có năng lực hành vi dân sự;
Nội dung giao dịch trái pháp luật;
Giao dịch bị ép buộc, lừa dối;
Vi phạm hình thức bắt buộc (nếu pháp luật quy định).
Kết luận
Hiệu lực hợp đồng đặt cọc là yếu tố then chốt trong việc đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm giữa các bên trong giao dịch. Để hợp đồng có giá trị pháp lý, người lập hợp đồng cần tuân thủ đầy đủ các điều kiện về chủ thể, nội dung, hình thức và thời điểm giao kết. Hãy luôn cẩn trọng và có tư vấn pháp lý khi cần thiết để hạn chế tranh chấp về sau.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
Căn cứ pháp lý xác định hiệu lực hợp đồng đặt cọc
Điều kiện để đủ hiệu lực hợp đồng đặt cọc
Chủ thể có năng lực hành vi dân sự
Nội dung và mục đích không vi phạm pháp luật
Hình thức phù hợp với quy định pháp luật
Thời điểm có hiệu lực
Như vậy, thời điểm hợp đồng đặt cọc có hiệu lực là:
Một số lưu ý để đảm bảo hiệu lực hợp đồng đặt cọc
Soạn thảo chi tiết và đầy đủ nội dung đảm bảo hiệu lực hợp đồng đặt cọc
H3. Có biên nhận rõ ràng hoặc giao dịch chuyển khoản
Ví dụ thực tế – Hợp đồng đặt cọc có hiệu lực hay không?
Tình huống 1: Anh A và chị B ký hợp đồng đặt cọc mua nhà trị giá 100 triệu. Tuy nhiên, hợp đồng chỉ có chữ ký của anh A, chị B không ký. Sau đó chị B bán nhà cho người khác.
Phân tích: Hợp đồng chưa có chữ ký của bên nhận đặt cọc (chị B) nên chưa phát sinh hiệu lực pháp luật. Anh A khó đòi lại tiền.
Hợp đồng đặt cọc vô hiệu trong trường hợp nào?
