Khi nào công chứng viên được quyền từ chối công chứng?

Trong hoạt động công chứng, không phải mọi yêu cầu của người dân đều được công chứng viên chấp nhận. Trên thực tế, từ chối công chứng là quyền năng pháp lý quan trọng nhằm bảo đảm tính hợp pháp, an toàn cho các giao dịch dân sự. Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng việc bị từ chối công chứng là tùy tiện hoặc gây khó dễ. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ các trường hợp công chứng viên được quyền từ chối công chứng theo quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn áp dụng.

>>> Xem thêm: “Bỏ túi” ngay checklist công chứng nhà đất tại văn phòng công chứng

1. Nguyên tắc chung về quyền từ chối công chứng của công chứng viên

Công chứng viên không chỉ là người “xác nhận chữ ký” mà là chủ thể hành nghề độc lập, chịu trách nhiệm trước pháp luật về văn bản công chứng.

Theo “Điều 7 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải hành nghề độc lập, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, chịu trách nhiệm về văn bản công chứng do mình thực hiện. Chính vì vậy, từ chối công chứng không phải là quyền tùy nghi mà là nghĩa vụ pháp lý trong những trường hợp nhất định.

2. Từ chối công chứng khi hồ sơ yêu cầu công chứng không hợp lệ

Một trong những căn cứ phổ biến nhất để từ chối công chứng là hồ sơ không hợp lệ.

Theo “Điều 40 và Điều 44 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên được quyền từ chối nếu:

• Hồ sơ không đầy đủ theo quy định;

• Giấy tờ không có giá trị pháp lý;

• Không xuất trình được bản chính để đối chiếu;

• Thông tin trong hồ sơ mâu thuẫn, không thống nhất.

Trong trường hợp này, việc từ chối nhằm ngăn ngừa rủi ro pháp lý cho cả người yêu cầu công chứng và chính công chứng viên.

3. Từ chối công chứng khi mục đích, nội dung giao dịch trái pháp luật

Công chứng viên có nghĩa vụ kiểm tra không chỉ hình thức mà cả nội dung giao dịch.

Theo “Điều 4 Bộ luật Dân sự 2015” và “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi mục đích và nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Nếu phát hiện giao dịch nhằm:

• Trốn thuế;

• Che giấu giao dịch khác;

• Hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp;

• Vi phạm quy định quản lý nhà nước,

thì công chứng viên bắt buộc phải từ chối công chứng.

4. Từ chối công chứng đối với giao dịch giả tạo

Giao dịch giả tạo là giao dịch được xác lập nhằm che giấu một giao dịch khác hoặc nhằm mục đích không hợp pháp.

Theo “Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch dân sự giả tạo là vô hiệu. Khi có căn cứ nghi ngờ giao dịch giả tạo, công chứng viên có quyền và nghĩa vụ từ chối công chứng để tránh việc hợp thức hóa một giao dịch vô hiệu ngay từ thời điểm xác lập.

>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói gồm những gì?

5. Từ chối công chứng khi các bên không tự nguyện giao kết

Tính tự nguyện là điều kiện cốt lõi của giao dịch dân sự.

Theo “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015”, một giao dịch chỉ hợp pháp khi được xác lập trên cơ sở tự nguyện. Nếu công chứng viên nhận thấy có dấu hiệu:

• Bị ép buộc, đe dọa;

• Lệ thuộc về tâm lý;

• Không làm chủ được hành vi tại thời điểm ký kết,

thì việc từ chối công chứng là hoàn toàn đúng pháp luật.

6. Từ chối công chứng khi nghi ngờ giấy tờ giả mạo

Trong thực tiễn, nhiều tranh chấp phát sinh từ việc sử dụng giấy tờ giả để công chứng.

Theo “Điều 44 Luật Công chứng 2014”, nếu có căn cứ cho rằng giấy tờ trong hồ sơ là giả mạo, công chứng viên được quyền từ chối công chứng và có thể đề nghị xác minh. Việc này nhằm bảo vệ an toàn pháp lý cho giao dịch và tránh trách nhiệm pháp lý phát sinh sau này.

7. Từ chối công chứng khi người yêu cầu không đủ năng lực hành vi dân sự

Chủ thể giao kết là yếu tố không thể thiếu của giao dịch dân sự hợp pháp.

Theo “Điều 20, Điều 21 và Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015”, người không đủ năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi chỉ được giao kết giao dịch thông qua người đại diện hợp pháp. Nếu điều kiện này không được đáp ứng, công chứng viên có quyền từ chối công chứng.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn tự kiểm tra hợp đồng sau khi công chứng tại nhà

8. Việc từ chối công chứng có phải lúc nào cũng đúng luật?

Không phải mọi trường hợp từ chối đều mặc nhiên hợp pháp. Công chứng viên phải:

• Giải thích rõ lý do từ chối;

• Căn cứ vào quy định pháp luật cụ thể;

• Không được lạm dụng quyền từ chối.

Người dân có quyền khiếu nại nếu cho rằng việc từ chối công chứng là trái pháp luật hoặc không có căn cứ rõ ràng.

Kết luận

Công chứng viên được quyền từ chối công chứng trong những trường hợp nào? Đây là vấn đề then chốt bảo đảm sự an toàn pháp lý cho các giao dịch dân sự. Quyền từ chối công chứng không chỉ là công cụ bảo vệ công chứng viên mà còn là hàng rào pháp lý bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch. Hiểu đúng và đầy đủ về các trường hợp này sẽ giúp người dân chủ động hơn khi thực hiện thủ tục công chứng.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Thủ tục nhanh gọn để công chứng hợp đồng vay tiền ngân hàng

>>> Thủ tục chuyển khoản thừa kế: Khi người thụ hưởng không muốn rút tiền mặt

>>> Những thay đổi pháp lý mới ảnh hưởng đến dịch vụ cấp sổ đỏ lần đầu

>>> Có thể làm thủ tục đăng ký kết hôn tại Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài không?

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội phục vụ công chứng gấp, lấy ngay trong ngày

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com