Khi nào công chứng viên có quyền từ chối công chứng?

Từ chối công chứng là quyền và đồng thời là trách nhiệm của công chứng viên trong trường hợp hồ sơ hoặc nội dung yêu cầu công chứng vi phạm quy định pháp luật. Vậy cụ thể công chứng viên được phép từ chối công chứng trong những trường hợp nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, các tình huống thực tế và đưa ra ví dụ minh họa.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có vai trò gì trong quá trình phòng ngừa hợp đồng giả mạo?

1. Khái niệm từ chối công chứng là gì?

Theo quy định tại Luật Công chứng 2014, công chứng viên có nghĩa vụ xem xét hồ sơ, nội dung yêu cầu công chứng. Nếu thấy hợp pháp, hợp lệ thì chứng nhận; ngược lại, có quyền từ chối công chứng nhằm bảo đảm tính an toàn pháp lý cho các bên.

👉 Nói cách khác, từ chối công chứng chính là việc công chứng viên không chấp nhận chứng nhận hợp đồng, giao dịch hoặc bản dịch khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội hoặc không đủ điều kiện theo quy định.

Ví dụ minh họa: Một người mang giấy tờ nhà đất giả đến yêu cầu công chứng hợp đồng mua bán. Trong trường hợp này, công chứng viên sẽ lập tức từ chối công chứng để ngăn chặn hành vi lừa đảo.

2. Căn cứ pháp lý về quyền từ chối công chứng

📌 Căn cứ pháp luật: Điều 7 Luật Công chứng 2014 quy định nghĩa vụ của công chứng viên, trong đó có nêu rõ: công chứng viên từ chối công chứng nếu nhận thấy hồ sơ, nội dung công chứng vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.

Ngoài ra, Điều 40, 41 Luật Công chứng 2014 cũng đặt ra quy trình tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ. Nếu hồ sơ không hợp lệ, công chứng viên có quyền yêu cầu bổ sung, điều chỉnh hoặc từ chối công chứng.

>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ tại Hà Nội có đặc điểm pháp lý nào khác so với các tỉnh thành khác?

3. Các trường hợp công chứng viên có quyền từ chối công chứng

Hồ sơ yêu cầu công chứng không đầy đủ hoặc giả mạo

📖 Nếu giấy tờ tùy thân, giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản bị làm giả, tẩy xóa, chỉnh sửa, công chứng viên buộc phải từ chối công chứng.

Ví dụ minh họa: Ông X nộp sổ đỏ đã bị chỉnh sửa diện tích đất, công chứng viên phát hiện dấu hiệu sai phạm và từ chối công chứng để tránh hợp đồng vô hiệu.

Nội dung hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội

📖 Nếu hợp đồng nhằm mục đích che giấu giao dịch bất hợp pháp, rửa tiền, cho vay nặng lãi, buôn bán tài sản cấm…, công chứng viên có quyền không nhận.

Ví dụ minh họa: Một nhóm đối tượng muốn công chứng hợp đồng mua bán vũ khí. Đây là tài sản thuộc danh mục cấm giao dịch, nên họ chắc chắn phải từ chối.

Người tham gia giao dịch không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ

📖 Trường hợp người ký hợp đồng là người mất năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi, hoặc chưa thành niên nhưng không có người đại diện hợp pháp đi cùng, công chứng viên phải từ chối.

>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất có bắt buộc không?

Ví dụ minh họa: Một bé 16 tuổi tự ý mang xe máy của mình đi bán và yêu cầu công chứng. Do chưa đủ tuổi và không có người giám hộ hợp pháp, hồ sơ sẽ bị từ chối.

Hợp đồng, giao dịch có mục đích che giấu nghĩa vụ hoặc trốn tránh pháp luật

📖 Khi công chứng viên phát hiện việc tặng cho, mua bán tài sản chỉ là hình thức nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ, tẩu tán tài sản thi hành án, họ sẽ không nhận công chứng.

Ví dụ minh họa: Ông A đang bị kiện đòi nợ nhưng lại lập hợp đồng tặng cho toàn bộ nhà đất cho con trai. Công chứng viên sẽ không chứng nhận giao dịch này vì có dấu hiệu trốn tránh nghĩa vụ.

4. Thủ tục từ chối công chứng

🔹 Công chứng viên phải thông báo rõ lý do cho người yêu cầu.
🔹 Lý do từ chối có thể được lập thành văn bản để minh bạch và tránh khiếu nại về sau.
🔹 Người yêu cầu công chứng nếu không đồng ý có quyền khiếu nại lên Trưởng Văn phòng công chứng hoặc khởi kiện ra Tòa án theo quy định.

5. Một số lưu ý khi làm việc với công chứng viên

✅ Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chính xác và trung thực trước khi yêu cầu công chứng.
✅ Đảm bảo hợp đồng, giao dịch không vi phạm pháp luật và có sự tham gia của đầy đủ các bên liên quan.
✅ Nếu bị, nên yêu cầu công chứng viên giải thích rõ ràng bằng văn bản để tránh hiểu nhầm.

>>> Xem thêm: Quy trình xử lý khi bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai.

>>> Xem thêm: Hàng xóm lấn chiếm: Những sai lầm phổ biến khi làm đơn tố cáo.

Kết luận

Quyền từ chối công chứng là một biện pháp bảo vệ tính hợp pháp của hợp đồng, giao dịch và bảo vệ lợi ích của các bên liên quan. Công chứng viên không chỉ thực hiện việc chứng nhận, mà còn là người gác cổng pháp lý, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Việc hiểu rõ những trường hợp công chứng viên được quyền từ chối công chứng sẽ giúp người dân chuẩn bị hồ sơ hợp lệ, tránh mất thời gian và bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com