Câu hỏi thường gặp, Tin tức

Công ty quy định phạt tiền khi vi phạm nội quy: có được không?

Nhiều doanh nghiệp hiện nay áp dụng biện pháp “phạt tiền lao động” đối với nhân viên vi phạm nội quy, như đi muộn, nghỉ không phép hoặc không đạt chỉ tiêu. Tuy nhiên, không phải người lao động nào cũng biết rằng việc phạt tiền trong quan hệ lao động bị pháp luật điều chỉnh rất chặt chẽ. Nếu doanh nghiệp áp dụng sai, rủi ro pháp lý có thể rất lớn, bao gồm bị buộc hoàn trả tiền phạt và bị xử phạt hành chính. Bài viết dưới đây phân tích rõ quy định hiện hành để giải đáp câu hỏi: doanh nghiệp có được áp dụng phạt tiền lao động hay không.

>>> Xem thêm: Top sai lầm người dân thường mắc khi tới văn phòng công chứng lần đầu

1. Pháp luật có cho phép phạt tiền trong quan hệ lao động không?

phạt tiền khi vi phạm nội quy

Căn cứ “Điều 127 Bộ luật Lao động 2019”, pháp luật cấm tuyệt đối việc:

  • Phạt tiền

  • Cắt lương

  • Hoặc dùng các hình thức xử lý kỷ luật lao động khác không được quy định trong Bộ luật Lao động

→ Doanh nghiệp không được tự đặt ra hình phạt tiền đối với người lao động, dù lý do là vi phạm nội quy, đi muộn, không hoàn thành KPI hay bất kỳ hành vi nào khác.

Như vậy, phạt tiền lao động là hành vi trái luật.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn chuẩn bị thủ tục công chứng mua bán nhà nhanh chóng

2. Vì sao doanh nghiệp không được phạt tiền dù người lao động vi phạm?

Có ba lý do pháp lý chính:

2.1. Luật đã quy định rõ phạm vi các hình thức kỷ luật

Theo “Điều 124 Bộ luật Lao động 2019”, chỉ có 04 hình thức kỷ luật:

  1. Khiển trách

  2. Kéo dài thời hạn nâng lương

  3. Cách chức

  4. Sa thải

→ Không có hình thức “phạt tiền”.

2.2. Phạt tiền là biện pháp trái với nguyên tắc bảo vệ người lao động

Người lao động phụ thuộc vào tiền lương để sống. Việc phạt tiền dễ bị lạm quyền, tạo áp lực không phù hợp, và ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của họ.

2.3. Phạt tiền không đảm bảo quy trình xử lý kỷ luật

Mọi vi phạm đều phải xử lý theo đúng trình tự tại “Điều 122 Bộ luật Lao động 2019”, gồm:

  • Xác minh vi phạm

  • Thông báo họp

  • Tổ chức họp có mặt các bên

Phạt tiền thường được áp dụng nhanh và không tuân thủ quy trình nên dễ trái luật.

>>> Xem thêm: Không công chứng thừa kế thì có sang tên sổ đỏ được không?

3. Những hình thức “ngụy trang phạt tiền” nhưng thực chất vẫn trái luật

Doanh nghiệp đôi khi lách luật bằng cách áp dụng:

  • “Thu tiền phạt vi phạm nội quy”

  • “Cắt thưởng vì đi muộn”

  • “Khấu trừ tiền lương theo số phút đi trễ”

  • “Bắt đóng tiền vào quỹ công ty khi làm sai”

  • “Thu phí bồi dưỡng kỷ luật”

Xem thêm:  Mua chung cư mini: 3 rủi ro mà ít ai biết

→ Nếu không có căn cứ rõ ràng và được quy định hợp pháp trong chế độ thưởng (không phải hình phạt), tất cả đều bị coi là phạt tiền lao động trái luật.

Lưu ý quan trọng:

Khấu trừ lương chỉ được phép trong các trường hợp quy định tại “Điều 102 Bộ luật Lao động 2019”, chủ yếu liên quan đến bồi thường thiệt hại thực tế – không phải phạt tiền vì vi phạm nội quy.

>>> Xem thêm: Lợi ích khi chọn dịch vụ sổ đỏ hỗ trợ trọn gói cho hộ gia đình

4. Khi nào doanh nghiệp được khấu trừ lương mà không bị xem là phạt tiền?

phạt tiền khi vi phạm nội quy

Theo “Điều 129 Bộ luật Lao động 2019”, doanh nghiệp chỉ được yêu cầu bồi thường (và do đó khấu trừ lương) khi có đủ 3 yếu tố:

  1. Có lỗi của người lao động

  2. Có thiệt hại thực tế

  3. Giữa thiệt hại và hành vi có quan hệ nhân quả

Ví dụ hợp pháp:

  • Nhân viên làm hư tài sản có giá trị → phải bồi thường tương ứng.

  • Thủ kho làm mất hàng hóa → phải bồi thường theo giá trị thiệt hại thực tế.

Không được coi là hợp pháp:

  • Đi muộn 10 phút → phạt 50.000đ

  • Không mặc đồng phục → phạt 100.000đ

  • Không đạt KPI → trừ 5% lương

Vì những trường hợp này không có thiệt hại thực tế.

5. Người lao động phải làm gì khi bị phạt tiền trái luật?

5.1. Yêu cầu công ty giải thích và hoàn trả

Người lao động có thể yêu cầu:

  • Cơ sở pháp lý của việc phạt

  • Nội quy, quy chế liên quan

  • Hoàn trả khoản bị phạt trái luật

5.2. Gửi khiếu nại nội bộ hoặc nhờ công đoàn hỗ trợ

Theo “Điều 14 Bộ luật Lao động 2019”, người lao động có quyền khiếu nại.

5.3. Khiếu nại đến Thanh tra Lao động

Doanh nghiệp có thể bị xử phạt theo “Nghị định 12/2022/NĐ-CP”, với mức phạt:

  • Từ 10 – 20 triệu đồng đối với hành vi phạt tiền người lao động

  • Buộc hoàn trả toàn bộ tiền phạt

5.4. Khởi kiện ra Tòa án

Nếu bị trừ lương trái luật hoặc gây thiệt hại lớn, người lao động có thể khởi kiện để yêu cầu:

  • Hoàn trả tiền phạt

  • Bồi thường thiệt hại (nếu có)

6. Doanh nghiệp cần làm gì để quản lý kỷ luật đúng luật mà không phạt tiền?

  • Xây dựng nội quy lao động rõ ràng, minh bạch

  • Áp dụng đúng 04 hình thức kỷ luật hợp pháp

  • Đánh giá KPI và thưởng/phạt theo quy chế thưởng (không phải kỷ luật)

  • Thực hiện xử lý vi phạm theo đúng trình tự

  • Tránh mọi hình thức thu tiền, phạt tiền

Xem thêm:  Xoá tạm trú có mất phí không? Bao lâu có kết quả?

Kết luận

“Phạt tiền lao động” là hành vi bị pháp luật cấm và doanh nghiệp không được tự đặt ra hình phạt này dù với bất kỳ lý do gì. Người lao động có quyền yêu cầu hoàn trả các khoản bị phạt trái luật và khiếu nại đến cơ quan chức năng. Doanh nghiệp muốn quản lý hiệu quả cần tuân thủ đúng quy định về kỷ luật lao động và hạn chế sử dụng các biện pháp gây tranh chấp.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Văn bản từ chối nhận di sản có công chứng có được rút lại không?

>>> Hậu quả pháp lý khi người thừa kế từ chối nhận di sản không đúng thủ tục

>>> Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng hợp đồng bảo trì – sửa chữa

>>> Lệ phí trước bạ được tính như thế nào? đối với tài sản hình thành từ dự án

>>>  Mẹo tiết kiệm thời gian khi công chứng giấy tờ số lượng lớn

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

  1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
  2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

  • Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
  • Hotline: 0966.22.7979
  • Email: ccnguyenhue165@gmail.com
Đánh giá